De vormen van liefde - systemisch bekeken

De vormen van liefde – systemisch bekeken

Over de kracht én de schaduwzijde van liefde in mens en systeem

Liefde wordt vaak gezien als het hoogste goed. Als bron van verbinding, zachtheid en betekenis. En dat is ze ook.

Systemisch bekeken is liefde niet alleen zacht. Ze is ook krachtig. Soms rauw. Soms gevaarlijk. Liefde kan verbinden, dragen en helen — en tegelijk kan ze verblinden, doen verdwijnen en destructief maken.

Wie liefheeft, wordt oersterk. En tegelijk ook kwetsbaar tot in het diepst van zijn bestaan.

1. Liefde als levenskracht

Liefde geeft leven. Ze doet mensen grenzen verleggen, groeien, volhouden, herstellen. In de zuiverste vorm maakt liefde vrij: ze verbindt zonder te bezitten, ze ondersteunt zonder te controleren, ze draagt zonder te verstikken.

In die vorm voel je je rijk. Je ervaart overvloed. Je durft jezelf te zijn, omdat je niet hoeft te vechten voor bestaansrecht.

2. Wanneer liefde overgaat in verlies van zelf

En… Liefde heeft ook een andere kant. Wanneer de behoefte aan liefde groter wordt dan de verbinding met jezelf, kan liefde veranderen in opoffering.

Dan ga je dingen doen in naam van de liefde die tegen jezelf ingaan. Je wordt stil waar je eigenlijk had te spreken. Je blijft waar je eigenlijk had te vertrekken. Je draagt waar je eigenlijk had te begrenzen.

Niet omdat je zwak bent, wel omdat liefde dan vermengd geraakt met overleven.

3. Liefde als overlevingsstrategie

Systemisch gezien leren we als kind hoe we liefde krijgen. Niet in theorie, eerder in ons lichaam.

Sommigen leren dat liefde komt door:
– braaf zijn
– zorgen voor anderen
– niet lastig zijn
– je aanpassen
– je kleiner maken

Anderen leren dat liefde alleen komt na:
– strijd
– pleasen
– bewijzen
– lijden
– verduren

Wat ooit nodig was om verbonden te blijven met wie groter was dan wij, wordt later onbewust herhaald in volwassen relaties.

Het is daarom niet juist, wel vertrouwd.

4. Te veel liefde – en de prijs van opoffering

Er kan ook te veel liefde zijn. Dan wordt het eerder een verstrikking.

Wanneer loyaliteit, zorg en verbondenheid zo sterk worden dat er geen ruimte meer is voor het eigen zelf, ontstaat opoffering.

Dan leef je niet vanuit keuze, eerder vanuit plicht. Niet vanuit verlangen, wel vanuit trouw.

En ook dat gebeurt vaak in naam van de liefde.

5. Te weinig liefde – en de honger die ontstaat

Aan de andere kant kan een tekort aan liefde diepe sporen nalaten. Wie te weinig gezien, gespiegeld of gedragen werd, kan zich innerlijk arm voelen.

Dat kan leiden tot:
– een aanhoudende bewijsdrang
– het gevoel nooit goed genoeg te zijn
– het zoeken naar bevestiging in prestaties
– het zich vastklampen aan relaties die weinig teruggeven

De honger naar liefde wordt dan groter dan het vermogen om te kiezen wat werkelijk voedend is.

6. Liefde, macht en destructie

Liefde is niet alleen zacht. Ze draagt ook macht in zich.

Wie liefheeft, stelt zich open. Wie open staat, kan ook misbruikt worden. Daarom gebeurt destructie soms niet tegen de liefde, maar via de liefde.

Mensen verdragen geweld, vernedering of leegte. Waar de onderliggende beweging: “Dit is goed voor mij” zou mogen zijn, leeft er dan eerder iets als: “Ik mag de liefde niet verliezen.”

Wat van buitenaf onbegrijpelijk lijkt, ontstaat vaak uit diepe existentiële nood.

7. Wanneer liefde ook vernietigt om leven mogelijk te maken

Er bestaat ook een vorm van liefde die meedogenloos kan lijken. Niet uit hardheid, maar vanuit een dieper zien dat voorbij het persoonlijke reikt.

Dit is de liefde die voelt wanneer een vorm zijn tijd heeft gehad. Die beseft dat iets moet sterven opdat iets anders werkelijk kan ontstaan.

In die beweging verdwijnen soms zekerheden. Relaties vallen uiteen. Identiteiten brokkelen af.

Wat van buitenaf op vernietiging lijkt, is systemisch gezien vaak een noodzakelijke ontmanteling.

Wie deze vorm van liefde draagt, handelt vanuit een trouw aan het grotere geheel en handelt om ruimte te maken voor wat leven vraagt, ook als dat kwetst.

Dit is geen zachte liefde. Dit is waarheid-liefde. Liefde die geen vormen spaart wanneer ze het leven zelf zouden belemmeren.

8. Van overlevingsliefde naar volwassen liefde

Systemisch werk nodigt uit tot een andere vorm van liefde: liefde die kan bestaan naast jouw eigen centrum.

Volwassen liefde klinkt als:
– Ik blijf, zonder mezelf te verliezen.
– Ik geef, zonder mij op te offeren.
– Ik verbind, zonder mij te verstrikken.

Daar begint vrijheid in liefde.

9. Een uitnodiging tot kijkwerk

Misschien herken je iets in deze bewegingen. Dan zijn dit geen oordelen, maar onderzoeksvragen:

– Hoe heb ik geleerd dat liefde werkt?
– Wat moest ik vroeger doen of laten om liefde te ontvangen?
– Waar geef ik vandaag nog te veel, of vraag ik te weinig?
– Welke vorm van liefde levert mij leven op — en welke kost mij mezelf?

Liefde is een van de krachtigste energieën in een systeem. Ze kan dragen én doen verdwijnen. Heling brengen én ontwrichten.

Systemisch bekeken vraagt liefde daarom niet alleen om gevoel, maar ook om bewustzijn.