Wat teams laten zien, is wat leiderschap niet leeft.

Wat teams laten zien, is wat leiderschap niet leeft

Soms lijkt het alsof een team “zijn eigen zin doet”, de regels buigt of te weinig initiatief toont.
Vanuit een klassiek perspectief is dat een kwestie van gedrag, motivatie of communicatie.
Vanuit systemisch perspectief is het vaak iets anders: een spiegel van wat er hoger in de organisatie speelt.

1. De zichtbare symptomen

Een team dat chaotisch werkt, eilandjes vormt of voortdurend tegen de stroom in beweegt, lijkt op het eerste gezicht een teamprobleem.
Maar wat als het een reactie is op iets wat boven hen niet in balans is?

Een paar herkenbare voorbeelden:

• Wanneer de hoogste leiding besluiteloos of afwezig is, nemen teams onbewust te veel leiding: ze doen hun zin, zetten eigen koers, of creëren structuur waar die ontbreekt.

• Wanneer leiderschap te controlerend of angstig is, trekken teams zich terug: ze wachten af, tonen weinig initiatief, of passen zich overmatig aan.

• Wanneer het managementteam intern verdeeld is, zal het team dat eronder staat zich vaak ook opsplitsen in kampen of subgroepen.

2. Meer van hetzelfde – of het tegenovergestelde

Systemisch gezien zie je twee bewegingen:

• Spiegeling: het team doet meer van hetzelfde als wat de hoogste laag toont.

• Compensatie: het team toont het tegenovergestelde, als poging om evenwicht te herstellen.

In beide gevallen is het niet het team dat “fout” zit, maar het systeem dat spreekt.

“Wat teams tonen, is geen weerstand. Het is informatie.”

3. De onderstroom

Een organisatie is een levend systeem.
Elke laag zoekt, bewust of onbewust, naar balans met de lagen erboven en eronder.
Wanneer de leiding haar plek niet vol inneemt – te veel, te weinig, te versnipperd of te onduidelijk –
ontstaat er een vacuüm dat automatisch wordt opgevuld.

Teams reageren daar niet op uit onwil, maar uit trouw.
Ze proberen het geheel te herstellen, door te doen wat nodig lijkt voor overleving en samenhang.

4. De uitnodiging voor leiders

De vraag is dus niet: “Hoe krijgen we het team weer op koers?”
Maar eerder: “Wat vraagt dit gedrag van ons als leiders?”

Durven we kijken naar waar wij te veel of te weinig aanwezig zijn?
Nemen we werkelijk onze plek in, in relatie tot de organisatie als geheel?
Pas als die laag in balans komt, kan het team volgen.

“Een team dat niet geleid wordt, neemt leiding.
Een team dat te sterk geleid wordt, haakt af.”